maandag 10 december 2012

Hoogbegaafde meisjes, vooraanstaande vrouwen?

Volgens een Amerikaans onderzoek zijn er ongeveer net zoveel hoogbegaafde meisjes als jongens. Ze worden ook meestal door de ouders als hoogbegaafd herkend. Op de basisschool ziet men dat een meisje een ontwikkelingsvoorsprong heeft – ze kan bijvoorbeeld al met 5 jaar lezen en heeft brede interesses. Omdat hoogbegaafde meisjes echter niet zo snel om hulp “roepen” door bijvoorbeeld onaangepast gedrag, worden ze wel opgemerkt maar niet begeleid. Tijdens de volwassenheid verandert er iets in het aantal hoogbegaafde meisjes. Rond het twaalfde jaar lijken er meer hoogbegaafde jongens te zijn dan meisjes en tegen de tijd dat deze kinderen volwassen worden zijn er veel meer hoogbegaafde mannen dan vrouwen. Wat is er met die jonge hoogbegaafde meisjes gebeurd? Ze verdwijnen natuurlijk niet, maar ze benutten hun begaafdheid veel minder dan jongens. Hun talenten worden verduisterd door hun ontwikkeling van meisje tot vrouw en en hun academische ontplooiing loopt gevaar. Volgens onderzoek zijn er een aantal barrières waardoor hoogbegaafde meisjes niet voldoende presteren. Dat zou een oorzaak zijn van de dalende aantallen van (herkenbaar) hoogbegaafde volwassen vrouwen.

Worden hoogbegaafde meisjes vroeg genoeg geïdentificeerd?
Meisjes beginnen hun schoolloopbaan met hogere scores dan jongens, maar bij het verlaten van de middelbare school lopen ze achter. Identificatie van hoogbegaafde kinderen kan beginnen op alle leeftijden, maar meestal vallen ze op in groep 1 of 2, wanneer sommige kinderen al kunnen lezen en tot 20 rekenen. Over het algemeen praten, lezen en rekenen hoogbegaafde meisjes eerder dan jongens. Meisjes zijn klaar voor school op eerdere leeftijd dan jongens en ze halen hogere cijfers op de basisschool. De heer Terman, een pionier op het gebied van hoogbegaafdheid, ontdekte dat meisjes een voorsprong hadden op jongens in academische ontwikkeling tijdens elke leeftijd vanaf 2,5 tot 14 jaar. Maar tijdens de middelbare school slaat de balans om. Ongeveer tijdens de 3e klas van de middelbare school is de boodschap van zowel school als thuisfront voor meisjes duidelijk. Namelijk dat het veiliger is geen academische dapperheid te tonen; het is meer geaccepteerd voor meisjes om als hun leeftijdgenoten te zijn. Onderwijzers zouden daarom de signalen van ontwikkelingsvoorsprong bij meisjes in de kleuterklas serieus moeten nemen.

Het afglijden van zelfrespect
Veel onderzoeken hebben een geleidelijk verlies van zelfrespect bij meisjes tijdens hun schoolcarrière aangetoond. Het afglijden van hoogbegaafde meisjes begint vroeg. Tussen de 5e groep van de basisschool en de 2e klas van het voorgezet onderwijs daalt het zelfrespect van hoogbegaafde meisjes aanzienlijk (Kline & Short, 1991; Klein, 1996). Omgekeerd worden kenmerken als perfectionisme, hopeloosheid en ontmoediging duidelijker met de jaren. Dit zou te maken kunnen hebben met het conflict tussen psychologische behoeften van hoogbegaafde meisjes en vrouwen en verwachtingen van de maatschappij, waarbij vrouwen een bepaalde rol zouden moeten vervullen (Kline & Short, 1991). Sommige hoogbegaafde meisjes komen tot de conclusie dat academische competitie vermeden zou moeten worden om vriendschappen te behouden, ook al betekent het dat ze hun talenten niet kunnen ontplooien.

Druk van leeftijdgenoten – het is slimmer om niet al te slim te zijn
Veel hoogbegaafde meisjes ontkennen of camoufleren hun talenten op weg naar volwassenheid. Ze zien de nadelen van het hoogbegaafd zijn. Ze voelen zich genoodzaakt te kiezen tussen het halen van academische doelen of populariteit. Sociale relaties winnen het vaak van intellectuele interesses. Hoogbegaafde meisjes zijn meestal beter sociaal aangepast dan hoogbegaafde jongens en daardoor pikken ze sneller sociale richtlijnen op en weten ze hoe ze zich moeten aanpassen. Om anderen plezier te doen hebben ze de neiging onder hun niveau te gaan zitten, vaak ervoor kiezend anderen te helpen in plaats van te leren. In een studie met meer dan 600 kinderen was gebleken dat meisjes zich veelal aanpassen aan het niveau van hun leeftijdgenoten (Silverman, 1993). Hoogbegaafde meisjes op de middelbare school kiezen er ook vaak voor hun klas niet te verlaten voor verrijkingslessen. Terwijl jongens over het algemeen geen contact zoeken met jongens die een lager cognitief niveau hebben dan zijzelf, doen meisjes moeite zich in de groep te mengen zodat hun talenten niet opvallen.

De meest kritische periode waarbij talent verloren gaat is rond 10-14 jaar. In deze periode ontdekken hoogbegaafde meisjes dat hun academische prestatie ten koste kan gaan van acceptatie binnen de groep. Meidengroepen belonen conformisme en kunnen het meisje dat goed presteert verbannen. In een studie die onder bijna 500 studenten onderzocht hoe hoogbegaafde studenten gezien worden door hun leeftijdgenoten werden de hoogbegaafde jongens meest populair gevonden en de hoogbegaafde meisjes het minst. Meisjes werden over het algemeen waargenomen als humeurig of droevig, jongens als grappig en met een goed gevoel voor humor (Luftig, 1991). Meisjes met hoge gemiddelde scores waren meer depressief, hadden meer psychosomatische klachten en hadden een lager zelfbeeld dan jongens met vergelijkbare scores.

Leiderschapskwaliteiten
Hoogbegaafdheid en leiderschapskwaliteiten gaan vaak samen. Leiderschapskwaliteiten worden aangemoedigd bij jongens en hoogbegaafde jongens worden omschreven als leiders. Bij hoogbegaafde meisjes daarentegen worden dezelfde kwaliteiten vaak omschreven als “bazig zijn” en worden ontmoedigd. De boodschap die meisjes ontvangen is dat het goed is als ze niet assertief zijn en geen leidersrollen verwachten en dat het belangrijker is om vrienden te hebben.

Wat kunnen onderwijzers doen?

  • Vroege identificatie: de beste leeftijd voor evaluatie en identificatie van hoogbegaafde meisjes is tussen 3,5 en 7 jaar. Voor sommige meisjes is een eerdere schooltoetreding bevorderlijk.
  • Bied speciale programma’s aan die hoogbegaafde meisjes uitdagen en stimuleren.
  • Moedig de interesse aan voor hoger niveau rekenen/wiskunde en science.
  • Sp0or meisjes aan voor hun successen uit te komen (goede cijfers) en erken hun talenten.
  • Wijs meisjes op succesvolle vrouwen in bijvoorbeeld literatuur en wetenschap.


Wat kunnen ouders doen?

  • Moedig vriendschappen aan met hoogbegaafde leeftijdgenoten met gelijke interesses. Zorg voor rolmodellen of vrouwen met traditionele en minder traditionele carrières die de diverse aspecten van hun levens succesvol hebben geïntegreerd.
  • Vermijd stereotype van sexen. Moedig een kritische houding aan tegenover beïnvloedde beelden van vrouwen en meisjes in de media (de barbiecomputer voor meisjes had bijvoorbeeld slechts de helft van het educatieve materiaal aan boord als de vergelijkbare computer voor jongens).
  • Moedig onafhankelijkheid en het nemen van risico’s aan (meisjes zijn vaak perfectionistisch aangelegd, durven geen mislukkingen te riskeren en kiezen dan te vaak voor de gemakkelijke weg).
  • Vergeet niet dat dochters van moeders die onafhankelijkheid, probleemoplossend denken en het nemen van beslissingen laten zien, meer succesvol plegen te zijn.
  • Denk over de verschillende verwachtingen die je misschien hebt voor je zoon of dochter. De betrokkenheid van vader is belangrijk, omdat onderzoek uitwijst dat vaders een belangrijke rol spelen in de aspiraties van hun dochters.

Bron en Copyright: www.ieku.nl





Geen opmerkingen:

Een reactie posten